Stenli Kjubriovk film „Isijavanje”, koji je inače adaptacija istoimenog romana Stivena Kinga, neosporno je jedno od najznačajnijih dela horor žanra. Ovo delo, mimo svih elemenata strave i užasa, bavi se temama izolacije i porodične nefunkcionalnosti. Bez obzira na različite reakcija je od svog izlaska 1980. godine, kompleksnost i dubina ovog filma nastavljaju da fasciniraju publiku i kritičare.
Radnja samog filma se odvija u izolovanom hotelu Overluk, gde Džek Torens, koga inače glumi Džek Nikolson, dobija posao zimskog čuvara. On u hotel dolazi u pratnji svoje supruge Vendi, čiju izvedbu donosi Šeli Duval, i sina Denija, odnosno, tada još mladog glumca, Denija Lojda, koji ima neobične sposobnosti, tačnije telepatske moći.
Hotel Overluk je veličanstven, ali je istovremeno i mračan i pun tajni, što se brzo otkriva kako zima prolazi.
Džek, pokrenut željom za novcem, ali i prilikom da se posveti pisanjem romana, ne može da ne misli kako će mu hotel doneti nešto dobro i vredno. Umesto toga, on postaje opsednut hotelom i njegovom prošlošću i postepeno gubi razum, a sve pod uticajem duhova koji mu se prikazuju.
U istim tim trenucima, ni Deni nema mira: njegovi snovi postaju sve realniji. Jedan od mnogih duhova hotela, koji je poznat po imenu Toni, upozorava ga na veliku opasnost koja preti da naudi njemu i njegovoj porodici. Deni, sada sa saznanjem o tragičnim događajima koji predstavljaju prošlost Overluka, pokušava da upozori svoju majku. Džek za to vreme polako uranja u ludilo i postaje sve više i više nasilniji.
Džek Nikolson u ulozi Džeka Torensa pruža jednu od najikoničnijih interpretacija u istoriji horor filma. Njegova transformacija od stalno napetog pisca do potpuno poludelog čoveka je zastrašujuće uverljiva. Dobro poznata Šeli Duval kao Vensi Torens pruža potpunu kontrast, prikazujući krhkost i strah sa neverovatnom autentičnošću. Njena izvedba često je bila potcenjena, ali njen doprinos atmosferi filma je neprocenjiv, što zapravo i predstavlja jedan od najistaknutijih elemenata.
Sedmogodišnji Deni Lojd, prenosi nevinost i ranjivost i svojom glumom prikazuje hrabrost i odlučnost lika koga tumači. Zanimljivo je istaći to da tada mladi glumac nije ni znao da on i ostatak glumačke ekipe snimaju horor film. Režiser je želeo da ga što više poštedi scena užasa, te je Deni film pogledao tek sa sedamnaest godina.
Kubrik svojom režijom donosi pregršt simbola i metafora, što dodatno doprinosi dubini same priče. Overluk, koji se prikazuje kao prelepa i ogromna građevina, odaje utisak nekog sablasnog mesta, Scene u kojima režiser koristi prostrane hodnike i prazne prostorije hotela imaju ulogu da stvore osećaj izolacije i nelagode. Kombinacija širokih kadrova i simetrične kompozicije dodatno pojačava osećaj nečega neregularnog. Upotreba boja, naročito crvene i narandžaste, doprinosi tenziji i simbolizuje nasilje koje se krije ispod površine.
Ono što je još važno napomenuti jeste upotreba zvuka u Isijavanju. Muzika, kojom dominiraju disonantni tonovi i neprirodni zvuci, služi kao nešto što nagoveštava užas koji samo što se nije desio. Zvuci koraka u praznim hodnicima, vetar koji huči napolju i jezivi dijalozi ostavljaju gledaoce u stanju konstantne napetosti.
Film je blagovremeno postao kultni klasik i ostao zapamćen kao jedno od najcenjenijih ostvarenja Stenlija Kjubrika. Izjava Džeka Nikolsona koja glasi Here's Johnny! odnosno Evo ga/Ide Džoni! postala je jedna od najpoznatijih replika u istoriji filma.
Nakon premijere filma, ljubitelji horora i psihologije su stvorili mnogobrojne teorije zavere vezane za ovo delo. Jedna od njih, koja je ujedno i među najpoznatijima jeste ta da je Vendi Torens zapravo ona koja gubi razum, a ne njen muž Džek. Ova teorija zavere seže toliko duboko da su ljubitelji filma analizirali svaku scenu u kojoj se Vendi pojavljuje. Prikazana kao osoba sa određenim mentalnim poremećajem, Vendi je često pod velikim stresom i strahom. Fanovi veruju da je izolovanost uticala nju toliko da ju je to dovelo do nervnog sloma. Argumenti koji potkrepljuju ovo uključuju Vendinu reakciju na paranormalne događaje, kao i njen odnos sa sinom, Denijem.
Džek se, sa druge strane, može posmatrati kao žrtva duhova iz hotela. Veruje se da su ga duše dovele do sloma. Njegova transformacija, od tihog čoveka do nasilnog i opasnog čoveka se često posmatraju kao rezultat terora koji nad Džekom vrše duhovi.
Ovakva razmišljanja samo dodaju slojevitosti filmu i otvaraju mogućnost za različita tumačenja.
Isijavanje nije samo horor film, on predstavlja duboku psihološku dramu u kojoj se glavne teme porodična dinamika, unutrašnji demoni i mentalne bolesti. Režiser zajedno sa izvanrednom glumačkom ekipom stvorili su jedan od najznačajnijih i najuticajnijih filmova u istoriji kinematografije. Svojom kompleksnošću i estetikom Isijavanje i dan danas važi za delo o kojem se raspravlja.
O autoru
